In augustus 2021 gaat het er echt van komen. De Cito-toets voor kleuters is dan verleden tijd (al zijn ze nu ook niet verplicht). Hoe heb jij ‘jouw’ kleuters in beeld? Hoe kunnen de leer- en ontwikkelingslijnen 4-7 van ParnasSys hierbij helpen? En hoe kun je hen vanuit spel verder leiden in de zone van naaste ontwikkeling?
In groep 2 van juf Lianne zijn de kinderen volop bezig met het thema ‘de bloemenwinkel’. In de wijk is pas een nieuwe bloemenshop geopend en dat was de aanleiding om met dit thema aan de slag te gaan. De kinderen hebben vol enthousiasme in de klas een bloemenwinkel ingericht. Er is van alles gemaakt: allerlei bloemen, bloempotjes, zakjes zaad, een prijslijst etc. De kinderen spelen hun spel vanuit de rol van klant en bloemist. De bloemen worden uitgezocht, ingepakt en betaald: alles zo echt mogelijk!
Juf Lianne vindt het spel van kleuters belangrijk, want dat vormt de basis voor een brede ontwikkeling. Jonge kinderen leren informeel: door te ervaren, experimenteren, imiteren, onderzoeken en te bewegen. Spel is daarbij de leidende activiteit. Op deze manier doen kinderen kennis en vaardigheden op die hen helpen grip op de wereld te krijgen.
Om zoveel mogelijk aan te sluiten bij de interesses van de kinderen kiest juf Lianne thema’s die dicht bij hun belevingswereld liggen. Zij zoekt samen met de kinderen naar betekenisvolle activiteiten, waar zij vervolgens doelen aan verbindt. Hierdoor wordt het spel uitgebreider en ontstaan er leermomenten.
De doelen worden uit het pakket ‘leer- en ontwikkelingslijnen jonge kind 4-7’ van ParnasSys gehaald. Dit pakket bestaat uit vijf ontwikkelingsgebieden die bijdragen aan een brede ontwikkeling van de kinderen: spel, taal, rekenen en motoriek. (Voor het sociaal-emotioneel functioneren adviseren we Zien!). De doelen van het pakket zijn per leerjaar onderverdeeld in een a- en b-periode, zodat het voor de leerkracht overzichtelijk is welke doelen zij per half jaar aan bod laat komen.
Per thema kiest de leerkracht een beperkt aantal doelen uit die aansluiten bij het ontwikkelingsniveau van de groep. Dit zijn haar focusdoelen, waaraan zij activiteiten koppelt. Dit beschrijft ze in een themaplan. Binnen dit plan denkt zij na over differentiatie, door ook doelen en activiteiten voor een klein groepje te noteren. Het themaplan functioneert hier als een actief groepsplan en is vanwege de beperkte doelen helpend om gericht te kunnen observeren. Aan het einde van het thema vinkt de leerkracht beheerste doelen af in ParnasSys. Het scherm brengt in beeld waar de kinderen staan in hun ontwikkeling.
Download hier een voorbeeld van een ingevuld themaplan over piraten.
Bloemist Emma pakt de bloemen die klant Boaz uitgezocht heeft voorzichtig in. Ze hangt er een kaartje aan waarop ‘gefeliciteerd’ staat. Dan telt ze het aantal bloemen. Het zijn er acht. Op de prijslijst staat dat elke bloem € 1,- kost. Ze pakt een bonnetje en schrijft er een 8 op…. “Dat is dan € 8,- mevrouw.” Boaz pakt muntjes uit zijn portemonnee: 1,2,3….8. Emma telt het na: “ €8,-. Ik heb het gezien. Dank u wel en een fijne dag.”
Juf Lianne observeert het spel en ziet de doelen over tellen, getalsymbolen en gepast betalen terugkomen. Maar ze ziet nog meer. Kinderen verplaatsen zich in hun rol en gebruiken daar bijpassende taal bij. Bovendien hoort ze allerlei begrippen voorbij komen, zoals: meer, minder, evenveel bloemen en langste, kortste steel. Door te observeren ziet Lianne hoe de kinderen in de activiteiten bezig zijn met de doelen. Dit geeft haar veel inzicht. Zij kan er namelijk van uitgaan dat kinderen die uit eigen beweging kennis en vaardigheden laten zien, deze doelen op toepassingsniveau beheersen. Over deze kinderen hoeft ze zich, wat betreft de ontwikkeling, geen zorgen te maken! Omdat ze ieder kind een passend aanbod gunt, zal ze hen nieuwe materialen en activiteiten aanreiken om ook hun ontwikkeling te blijven stimuleren.
Tijdens dit thema zijn er nog veel meer gelegenheden waar kinderen in al spelend bezig zijn met de (focus)doelen. Aan het einde van de periode evalueert Lianne. De stappen die de kleuters gemaakt hebben, worden geregistreerd door het afvinken van doelen op het planscherm. Eén druk op de knop laat zien wat de beginsituatie van de groep is voor het volgende thema en welke kinderen nog herhaling of verdieping nodig hebben.
Lianne geniet nog wat na. Wat waren de kinderen betrokken en wat hebben ze veel ontdekt, geoefend en geleerd door middel van spel. De leer- en ontwikkelingslijnen jonge kind 4-7 zijn helpend om de groep in beeld te hebben. Lianne kon de interesses van kinderen verbinden aan doelen die in de zone van de naaste ontwikkeling liggen. Deze doelen hielpen haar om gericht te kunnen observeren, waardoor ze meer zicht kreeg op het kind én zijn ontwikkeling. Ja, ‘haar’ kleuters zijn in beeld!
Wil je meer weten over deze leerlijnen? Bekijk dan dit filmpje en kijk op deze pagina.
Heb je interesse in ons pakket? Wil je een verdiepingsslag maken op het gebied van observeren en stimuleren in spelsituaties?
Neem contact op met Dieneke Schellingerhout
