Hoe PPO Rotterdam voorkomt dat (hoog)begaafde leerlingen vastlopen
Hoe zorg je ervoor dat (hoog)begaafde leerlingen niet tussen wal en schip vallen? Voor PPO Rotterdam was dit geen theoretische vraag, maar een dagelijkse realiteit. Scholen voelden zich handelingsverlegen en leerlingen liepen risico op uitval. Met het actieplan Rotterdam GAAF! zetten zij een structurele aanpak neer die scholen versterkt en leerlingen perspectief biedt. De centrale bekostiging van het Digitaal Handelingsprotocol Begaafdheid (DHH) en cursussen voor alle scholen leveren hierin een belangrijke bijdrage.
Jeroen Naaktgeboren (foto door Marwan Magroun), beleidsadviseur bij PPO Rotterdam vertelt hoe deze aanpak werkt en welke lessen andere samenwerkingsverbanden kunnen meenemen.
Wat was voor PPO Rotterdam de aanleiding om (hoog)begaafdheid structureel aan te pakken?
“We merkten dat scholen vaak handelingsverlegen waren bij leerlingen met kenmerken van (hoog)begaafdheid. Dankzij subsidies konden we al stappen zetten, maar we zagen dat kennis en vaardigheden op scholen nog onvoldoende waren. Daarom is ingezet op basisondersteuning, onder andere op het gebied van signalering. Het doel was om ervoor te zorgen dat kennis en vaardigheden zich als een olievlek zouden verspreiden.”
Welke onderdelen van jullie actieplan Rotterdam GAAF! maken volgens jou het grootste verschil voor leerlingen?
“Het grootste verschil zit in het kennisniveau bij de scholen.” We brengen wetenschappelijke inzichten en een werkende aanpak naar scholen en zorgen dat specialisten goed getraind zijn. Daarnaast organiseren we kennisbijeenkomsten en delen we wat werkt. Zo leggen we samen een stevig fundament voor een effectieve aanpak van onderwijsbehoeften bij (hoog)begaafde leerlingen.”
Wat is de rol van het Digitaal Handelingsprotocol Begaafdheid (DHH) binnen dit actieplan?
“Wij werken handelingsgericht en DHH sluit daar perfect op aan. DHH helpt scholen om vanuit hun eigen context beredeneerde keuzes te maken. Het biedt suggesties en een bibliotheek met handreikingen, bijvoorbeeld voor compacten en verrijken. Zo blijft de regie bij de school, terwijl wij van PPO expertise toevoegen. DHH is geen keurslijf, maar een hulpmiddel om vanuit de eigen onderwijsaanpak in te zoomen op de behoefte van leerlingen.”
Welke effecten zien jullie op leerlingniveau sinds de invoering van DHH?
“Ons verzorgingsgebied omvat ruim 50.000 leerlingen op 200 scholen. Sinds de invoering van DHH zien we dat scholen beter signaleren en gerichter handelen. Dankzij scholing en advies van onze experts kunnen scholen concrete plannen maken. DHH helpt om onderwijsbehoeften in beeld te brengen en preventief te werken, niet pas als een leerling vastloopt. We zijn blij dat de koers die we in hebben gezet, brengt wat we hadden gedacht.”
Wat heeft het actieplan Rotterdam GAAF! jullie gebracht dat je andere regio’s zou aanraden?
“Dat scholen eigenaarschap voelen is belangrijk. Als zij urgentie voelen en weten hoe ze leerlingen met een ontwikkelingsvoorsprong herkennen, kunnen ze preventief handelen. DHH ondersteunt daarbij: het is niet alleen een signaleringsinstrument, maar ook een middel om het gesprek op gang te brengen. Dat maakt het waardevol voor overdracht, samenwerking en gerichte ondersteuning.”
Heeft het structurele budget voor (hoog)begaafde leerlingen vanaf 2026 invloed op jullie aanpak en toekomstplannen?
“Zeker. Het geeft ons de mogelijkheid om expertiseontwikkeling verder te versterken, bijvoorbeeld via scholing van leerkrachten. We willen ook beter inspelen op dubbel bijzondere leerlingen – die combinatie van begaafdheid en andere kenmerken vraagt om maatwerk. DHH helpt bij eenduidige dossiervorming, wat essentieel is voor toeleiding naar passende voorzieningen. De urgentie blijft: deze leerlingen verdienen onze inzet, want zij lopen anders risico op schooluitval. Dankzij een goed netwerk en structurele middelen kunnen we die ondersteuning blijven borgen.”
De boodschap van PPO Rotterdam is helder: een structurele aanpak werkt alleen als scholen eigenaarschap voelen en ondersteund worden met kennis en praktische tools. Het samenwerkingsverband laat hiermee zien hoe je preventief kunt handelen, expertise kunt borgen en leerlingen écht perspectief kunt bieden.
